Category Archive Uncategorised

Byadmin

Menopauza, klimakterium

Autor: Anna Arciszewska – Polski Psycholog Londyn

Menopauza, klimakterium, to często trudny okres dla wielu kobiet, przynoszący zmiany w rożnych obszarach życia. Towarzyszące temu okresowi, fizyczne dolegliwości są kłopotliwe: wahania nastroju, duszności, przemęczenie, bezsenność czy uderzenia gorąca lub nadmierna potliwość, w zestawieniu z towarzyszącymi temu etapowi życia zmianami hormonalnymi, drażliwością i nerwowością, oraz wahaniami nastroju, mają często wpływ na ich funkcjonowanie, na to, jak postrzegają siebie w obliczu nieuchronnie nadchodzącej i nieodwracalnej zmiany w życiu.

Okres menopauzy wiąże się ze zmianami w obszarach życia rodzinnego, zawodowego i społecznego, ale także dotyczy zmian w spostrzeganiu siebie: zmieniającego się obrazu własnego ciała i poczucia kobiecości.

Jest to etap szczególny, ponieważ stabilne dotąd, nieulegające gwałtownym zmianom życie czeka wiele zmian: zmienia się rola matki – często w tym właśnie okresie opuszczają dom rodzinny dorosłe dzieci, życie zawodowe zwykle staje się mniej intensywne, obniżone libido wpływa na jakość relacji w związku i postrzeganie siebie jako kobiety, a lęk przed starzeniem się i nieuchronnością zmian z tym związanych wraz ze zmianami fizycznymi sprawia, iż wkraczanie w nowy etap życia bywa trudne.

Zmiany życiowe wraz z dolegliwościami fizycznymi oraz wahaniami nastroju powodują, iż u kobiet w okresie menopauzy zwiększa się ryzyko depresji (oczywiście nie u wszystkich, zależy to w dużej mierze od cech indywidualnych, sposobu radzenia sobie ze zmianami życiowymi czy umiejętnościami rozwiązywania problemów). Dolegliwości fizyczne, takie jak: bezsenność, uczucie zmęczenia wraz ze zmieniającym się nastrojem wpływają na obniżenie nastroju, tym samym nie sprzyjają pokonywaniu trudności życiowych czy łagodnemu wchodzeniu w kolejny etap życia.  Rozpoznanie depresji w tym okresie bywa trudne, kobiety często koncentrują się na objawach fizycznych, pomijając trudności psychologiczne i emocjonalne. Dzieje się tak często z powodu braku akceptacji zmian, niedostatecznego wsparcia ze strony bliskich, poczuciu wstydu czy bezradności i braku pogodzenia się ze zmianami.

Smutek, bezsenność, zniechęcenie, uczucie zmęczenia i braku energii, drażliwość, poczucie niższej wartości, utraty znaczenia czy godności, wycofanie się z aktywnego życia społecznego, brak zainteresowania przyjemnościami – to sygnały, których nie należy bagatelizować. Wsparcie ze strony bliskich oraz pomoc psychologiczna są w tym okresie bardzo ważne – menopauza to nie początek końca, to jeden z życiowych etapów, przez który należy przejść, aby cieszyć się życiem i w pełni akceptując siebie, rozwijać swoje pasje i realizować cele i spełniać marzenia. Myśl kształtuje rzeczywistość, dlatego to, jak dbamy i traktujemy siebie, wpływa na jakość naszego życia.

 

(C)2017 Polski Psycholog Londyn

 

Byadmin

Dojrzałość szkolna dziecka

Autor: Polski Psycholog Londyn

Szkoła jest pierwszym miejscem pracy każdego dziecka. Dobry start w niej pozwoli pierwszakowi radzić sobie z późniejszymi trudnościami oraz szanować siebie i swoje obowiązki. Jest ogromnie ważny dla dalszej kariery dziecka. Wpływa na ukształtowanie się pozytywnego stosunku do szkoły, do nauki i do nauczycieli.

Czy każdy siedmiolatek jest gotów podjąć naukę w klasie I-szej? Nie zawsze. Zdarza się, że dzieci o bardzo wysokim poziomie rozwoju intelektualnego nie dają sobie rady z nauką. Pójście do szkoły często wiąże się ze zmianą ich dotychczasowego trybu życia. O tym, czy dziecko sprosta wymaganiom stawianym mu przez szkołę decyduje stopień osiągniętej przez niego dojrzałości szkolnej.

Dojrzałością szkolną określa się poziom rozwoju dziecka, niezbędny do podjęcia różnorodnych obowiązków, jakie niesie ze sobą życie szkolne. Jest to osiągnięcie przez dziecko takiego poziomu rozwoju fizycznego, społecznego i psychicznego, które czyni je wrażliwym na systematyczne nauczanie i wychowaniem w klasie pierwszej szkoły podstawowej. Inaczej jest to jakby moment równowagi pomiędzy wymaganiami szkoły, a możliwościami rozwojowymi dziecka.

Na pełną gotowość szkolną 7-latka składają się:

  • dojrzałość fizyczna;
  • dojrzałość umysłowa;
  • dojrzałość emocjonalno-społeczna;
  • dojrzałość do czytania i pisania;
  • dojrzałość do matematyki.

 

Dojrzałość fizyczna

Dziecko jest zdrowe, silne, dobrze zbudowane i ogólnie sprawne ruchowo. Posiada niezaburzoną sprawność manualną i grafomotoryczną oraz koordynację wzrokowo-ruchową. Charakteryzuje się poprawnym funkcjonowaniem organów zmysłowych. Jest wytrzymały, zdolny do większych wysiłków, dobrze odżywiony, odporny na choroby i zmęczenie. Odpowiednia ilość snu sprawia, że uczeń mniej męczy się czynnościami związanymi z pisaniem, rysowaniem, czy wycinaniem.

Dojrzałość umysłowa

Dziecko posiada pewien zasób wiedzy o świecie, o życiu przyrody i ludzi, dobrze orientuje się w najbliższym otoczeniu oraz w środowisku, w którym żyje. Potrafi krótko opowiedzieć o swojej rodzinie, o psie lub kocie, o ulubionych zabawkach, bądź obejrzanym filmie. Posiada pewien zasób doświadczeń i wyobrażeń, będących podstawą do rozwoju pojęć. Dziecko jest aktywne poznawczo, chce się uczyć, zdobywać wiedzę, poznawać nowe zjawiska. Interesuje się czytaniem i pisaniem. Potrafi uważnie i ze zrozumieniem słuchać tego, co mówi nauczyciel. Rozumie i spełnia jego polecenia.

Uczeń dojrzały pod względem umysłowym posiada umiejętność swobodnego i zrozumiałego dla otoczenia wypowiadania się, wyrażania życzeń, własnych sądów, pytań, wniosków i ocen.
Dziecko wie, jak się nazywa, ile ma lat, gdzie mieszka, czym się różni lato od zimy, chętnie opowiada, o tym, co widzi na obrazku.

Aby rozwijać u dziecka procesy myślowe (np. analizę i syntezę wzrokową), należy dać mu odpowiednie tworzywo. U 6-latków dominuje jeszcze myślenie konkretno-obrazowe. Chcąc dokonać operacji myślowych dziecko musi mieć kontakt z rzeczami, modelami i obrazami. Działania na konkretach stają się podstawą wyobrażeń.

Dojrzałość umysłowa to również umiejętność koncentrowania uwagi dowolnej na zadaniach. Obserwując dzieci podczas zabawy, widzimy, że część z nich potrafi się skupić na wykonywanych czynnościach np. na zabawie tematycznej i trudno je oderwać od zajęć. Inne często porzucają zabawki bez wyraźnego powodu, nie potrafiąc niczym zająć się na dłużej. Dzieci dojrzałe doprowadzają zaczętą pracę do końca, ponieważ interesuje je wynik końcowy.

Dojrzałość emocjonalno społeczna

Dziecko jest w znacznym stopniu samodzielne. Łatwo i chętnie nawiązuje kontakty zarówno z nauczycielami jak i rówieśnikami. Posiada umiejętność współdziałania i współpracy w grupie, potrafi podporządkować się niezbędnym wymaganiom dyscypliny. Jest obowiązkowe, wytrwale i wrażliwe na opinię nauczyciela. Cieszy się z osiągnięć całej grupy. Jest odpowiedzialne za podjęte zadania, np. rolę dyżurnego. Rozpoczętą pracę stara się doprowadzić do końca, pomimo zmęczenia.

O dojrzałości emocjonalnej możemy mówić wówczas, gdy dziecko cechuje pewna równowaga psychiczna, gdy siła jego reakcji jest adekwatna do działającego nań bodźca. Dziecko niezrównoważone emocjonalnie z błahego powodu wybucha, złości się, płacze, często jest agresywne, drażliwe, lękliwe i napięte. Osiągnięcie dojrzałości emocjonalnej pozwala mu przeżywać pozytywne emocje solidarności, życzliwości i przyjaźni oraz reagować w sposób adekwatny do sytuacji.

Dojrzałość do czytania i pisania

Uczeń umie dokonywać analizy oraz syntezy wzrokowej i słuchowej, niezbędnej w procesie różnicowania kształtów, dźwięków, ich rozpoznawania, porównywania i odtwarzania. Rozumie znaczenie wyrazów, jako graficznycznych odpowiedników słów. Posiada orientację przestrzenną, która umożliwia mu rozpoznawanie i odtwarzanie kierunków, położenia i proporcji, wymiarów odwzorowanych form graficznych. Uczeń posiada pamięć ruchową, czyli umiejętność przetwarzania obrazu graficznego na obraz ruchu. Umiejętność kontrolowania wzrokiem własnych ruchów, pozwala mu świadomie nimi kierować.

W przedszkolu dziecko rozpoczyna elementarną naukę czytania. Nie oznacza to, że musi nauczyć się w pełni czytać, gdyż tę umiejętność będzie jeszcze doskonalić przez kolejne lata. Dziecko pojmuje istotę czytania, uczy się rozumienia symboliki liter i pisma oraz dokonuje analizy i syntezy wyrazowej.

Przed rozpoczęciem właściwej nauki czytania dzieci przechodzą w przedszkolu przez cały system gier i zabaw dydaktycznych, rozwijających procesy poznawcze i percepcyjno-motoryczne leżące u podstaw czytania i pisania.

Program przedszkola nie przewiduje nauki pisania, ale przywiązuje dużą wagę do ćwiczeń doskonalących sprawność manualną i grafomotoryczną..

Dojrzałość do matematyki

Dziecko rozumie i umie określić stosunki przestrzenne, czasowe i ilościowe w praktycznym działaniu. Potrafi sklasyfikowac przedmioty wg przeznaczenia, wielkości, kształtu i koloru. Umie dodawać i odejmować na konkretach w zakresie 10.

Czego należy dziecko nauczyć przed pójściem do szkoły?

W ostatnim roku, przed rozpoczęciem nauki szkolnej oddziaływania wychowawcze należy koncentrować na różnych dziedzinach, w zależności od indywidualnych potrzeb dziecka:

  1. Wyrabiania samodzielności – chodzi nie tylko o kształtowanie umiejętności związanych z samoobsługą (ubieranie się, mycie, czesanie, dbałość o estetyczny wygląd zewnętrzny), lecz także o wdrażanie do samodzielnego wykonywania powierzonych zadań. Dzieci wyręczane przez rodziców ciągle coś gubią i nie potrafią się zorganizować. Dziecko samodzielne na ogół dba o własne rzeczy, nie gubi ich i nie rozrzuca.
  2. Kształtowanie wytrwałości i systematyczności – należy zwracać uwagę na to, aby rozpoczęta budowla z klocków lub rysunek został zakończony. Systematyczność dziecka można kształtować przez przydzielanie mu drobnych obowiązków, które trzeba wykonywać stałe, np. sprzątanie zabawek, podlewanie roślin itp.
  3. Wzbogacanie wiedzy o świecie, doświadczeń życiowych dziecka, pobudzanie do działania, rozwijanie spostrzegawczości i myślenia. Należy wzbogacać zasób słownictwa i pojęć przedszkolaka, odpowiadać na wszystkie zadawane pytania, w których przejawia się myślenie i ciekawość poznawcza dziecka.
  4. Uczenie prawidłowej wymowy.
  5. Rozwijanie spostrzegawczości wzrokowej. Przy oglądaniu obrazków, poznawaniu liter, zwracamy uwagę dziecka na kształty, które różnicują litery. Utrwalamy położenie poszczególnych przedmiotów (wyżej, niżej, na prawo, na lewo), organizujemy zabawy, polegające na układaniu całości z kilku elementów.
  6. Rozwijanie spostrzegawczości słuchowej – uczymy dziecko podziału wyrazów na głoski i sylaby, czytamy bajki i opowiadania. Rozwijanie zainteresowań książką – czytanie dziecku bajek, pozwala odróżnić dobro od zła, wpływa na tworzenie się systemu wartości. Wielokrotne czytanie pozwala na pamięciowe opanowanie treści, na wspólne przeżywanie radości i smutków, rozwija koncentrację uwagi.
  7. Nauka liczenia – dobrze przygotowane do nauki szkolnej dziecko przelicza do 20-u, oraz dodaje i odejmuje w zakresie 10-u. Aby rozwijać te umiejętności dostarczamy dziecku różnych przedmiotów do przeliczania.
  8. Usprawnianie ręki dziecka – dziecko musi dużo rysować, malować, sklejać, wycinać, lepić z plasteliny, wydzierać itp. Ręka nie usprawniona szybko się meczy i boli, nie pozwala na ładne pisanie i rysowanie. Należy ją usprawniać wykonując ćwiczenia manualne i grafomotoryczne.
  9. Wpajanie zasad kulturalnego zachowania się, kształtowanie postawy życzliwości w stosunku do innych kolegów, uczenie dziecka, aby używało zwrotów grzecznościowych.
  10. Przyzwyczajanie dziecka do stałego rozkładu dnia (zaplanowane godziny snu, posiłków i zabawy)
  11. Kształtowanie pozytywnej motywacji dziecka do nauki. Należy traktować pójście do szkoły, jako coś naturalnego. Pamiętać o cechach indywidualnych dziecka, jego właściwościach rozwojowych, potrzebach i predyspozycjach. Nie straszyć, lecz opowiadać o swoich przyjemnych wspomnieniach ze szkoły.
Byadmin

Psychologia kliniczna

Psychologia kliniczna – dział psychologii stosowanej zajmujący się profilaktyką, diagnostyką i terapią zaburzeń psychicznych i zaburzeń zachowania, czyli zaburzeniami w regulacji stosunków człowieka z jego otoczeniem.

Za ojca psychologii klinicznej uważa się Lightnera Witmera, który w roku 1896 założył na Uniwersytecie Pensylwanii w Filadelfii pierwszą klinikę psychologiczną. Stosowaną przez siebie metodę badań określał mianem klinicznej, co oznaczało indywidualne badanie pacjenta.

Psychologia kliniczna szczególnie interesuje się zdrowiem psychicznym, jego normą i patologią, a więc psychopatologią, sposobami określania i diagnozowania takiej normy i patologii, jak też czynnikami wpływającymi na ten proces diagnostyczny. Psychologia kliniczna zajmuje się także stresem i sytuacjami kryzysowymi, które nie mieszczą się w obszarze klasycznie rozumianej psychopatologii. Bada wpływ czynników psychologicznych na powstawanie i przebieg chorób (zarówno psychicznych, jak i somatycznych), a także wpływ choroby na stan psychologiczny. Również zgłębia psychospołeczne uwarunkowania procesu leczenia (także farmakologicznego) i zdrowienia, czy problematykę jakości kontaktu między lekarzem a pacjentem. Interesuje się wreszcie sposobami wykorzystania wiedzy psychologicznej do usprawnienia przebiegu leczenia, do poradnictwa i pomocy osobom zdrowym i chorym w sferze zachowania się i psyche, a zwłaszcza specyficznymi formami takich oddziaływań, jakimi są psychoterapia, interwencja kryzysowa, rehabilitacja, psychoedukacja itp., co łącznie określa się obecnie mianem pomocy psychologicznej. W stosunku do innych działów nauk psychologicznych, oprócz obszarów tutaj już wspomnianych, psychologia kliniczna znajduje się blisko psychometrii, psychologii zdrowia, psychologii osobowości, oraz psychologii rozwojowej – zarówno w zakresie rozwoju dziecka, jak i rozwoju człowieka dorosłego, oraz starzenia się.

W sferze stosowanej, praktycznej, psychologia kliniczna to wykonywanie zawodu psychologa w służbie zdrowia. Możemy wyróżnić następujące działy psychologii klinicznej (każdy z nich stanowi odrębną specjalizację zawodową):

  • psychologia kliniczna dzieci i młodzieży,
  • psychologia kliniczna człowieka dorosłego w psychiatrycznej służbie zdrowia,
  • psychologia kliniczna człowieka dorosłego w niepsychiatrycznej służbie zdrowia,
  • psychologia kliniczna człowieka dorosłego w neurologicznej służbie zdrowia (krócej: neuropsychologia).

W ostatnich latach coraz bardziej wyraźne stają się odmienne problemy i zadania szczegółowe różnicujące obszar niepsychiatrycznej (i nie neurologicznej) psychologii klinicznej, choć nie podlegają one oficjalnie dalszej specjalizacji zawodowej. Różnice te dotyczą psychologii klinicznej w kardiologii, onkologii, rehabilitacji, chirurgii, jak i w zakresie problematyki uzależnień. Istnieją opracowane odrębne programy wsparcia, psychoterapii, rehabilitacji i edukacji w zakresie zaburzeń kardiologicznych oraz onkologicznych (np. Program Simontona). Efektywne i umiejętne stosowanie tych systemów oddziaływań wymaga dobrej ich znajomości oraz doświadczenia w pracy z daną, specyficzną populacją pacjentów, cierpiących na podobne schorzenia somatyczne. Także odróżnia się praktykę psychologiczną w zakresie uzależnień od innej działalności klinicznej. Polska jest jednym z państw, które wydają znaczne sumy pieniędzy na profilaktykę, pomoc i terapię osób uzależnionych od alkoholu. Nieco odmienne założenia leżą u podstaw pracy z osobami uzależnionymi od innych narkotyków (obie populacje różnią się znacznie w zakresie uwarunkować osobowości i mechanizmów psychopatologicznych). Także w obrębie neuropsychologii istnieje rozdział na neuropsychologię dzieci i osób dorosłych. W przypadku tej pierwszej specjalności, oprócz pomocy dzieciom z nabytym uszkodzeniem mózgu, przed psychologami klinicznymi stoją także problemy diagnozy i orzecznictwa w zakresie zaburzeń rozwojowych (co wymaga ogromnej i złożonej wiedzy na temat prawidłowości rozwoju dziecka), łącznie z dysleksją rozwojową i ADHD. W Polsce najdłuższą tradycję ma jednak psychiatryczna psychologia kliniczna. W wielu ośrodkach leczenia psychiatrycznego wypracowano efektywną współpracę między lekarzami a psychologami.

Wśród podstawowych zadań, jakie stawia się przed psychologiem klinicznym pracującym w szpitalu, można wyróżnić:

  • zadania nieformalne: polegają one na lepszym poznaniu danego pacjenta jako człowieka, poznaniu jego charakteru, stanu emocjonalnego, potrzeb, obaw i wątpliwości. Jeżeli sytuacja tego wymaga, psycholog zazwyczaj krótko i zwięźle przekazuje esencję swoich spostrzeżeń innym członkom zespołu leczącego, lekarzowi prowadzącemu, rehabilitantowi, czy personelowi pielęgnującemu (z poszanowaniem tajemnicy zawodowej), za sprawą czego dany pacjent, jego objawy i potrzeby są lepiej rozumiane, zaś proces leczenia staje się znacznie skuteczniejszy. Psycholog również udziela wsparcia emocjonalnego, jak również potrafi uspokoić i wyjaśnić, na czym polega choroba, jakie są jej konsekwencje, w jaki sposób z nią sobie radzić itd. Przykładowo, w chorobach kardiologicznych istnieje potrzeba zmodyfikowania stylu życia aby zapobiec jeszcze poważniejszym kłopotom ze zdrowiem, co może budzić lęk i niepewność, zwłaszcza, gdy człowiek nagle zachoruje i nagle dowie się o swojej chorobie. Warto podkreślić, że psycholog nie udziela lekceważących rad w stylu „wszystko będzie dobrze”, ma obowiązek przedstawiać rzeczywisty obraz choroby, oraz realne możliwości radzenia sobie z nią, dostosowane do indywidualnej specyfiki konkretnego człowieka. W tym zakresie zastosowanie szczególnie ma rozmowa i obserwacja psychologiczna.
  • zadania formalne: polegają na przeprowadzeniu formalnego badania psychologicznego z wykorzystaniem metod psychometrycznych. Niekiedy wymagane jest dokładne określenie ilorazu inteligencji, psychometryczne badanie osobowości i stanu emocjonalnego, niekiedy też niezbędne jest wykonanie przesiewowego badania funkcji poznawczych w celu określenia prawdopodobieństwa występowania deficytów organicznych. Cel takiego postępowania jest identyczny jak w przypadku celów nieformalnych, z tym, że tutaj jest on realizowany z wyższą precyzją i może zostać udokumentowany w historii choroby, jak i wyrażony w postaci wyniku ilościowego, dzięki czemu można porównywać wyniki badań psychologicznych w czasie. Drobiazgowe badania psychologiczne powinny być wykonywane tylko, gdy istnieje określona potrzeba, aby w ten sposób móc efektywnie wykorzystać czas pracy, jak również nie narażać pacjentów na niepotrzebny stres i wysiłek (lub też bezpośrednią konfrontację z faktem, że w pewnych obszarach wykazują deficyty intelektualne). Do zadań formalnych zaliczyć można również stosowanie oddziaływań terapeutycznych (np. prowadzenie psychoterapii).